هود آزمایشگاهی چیست؟

معرفی هود آزمایشگاهی

هود آزمایشگاهی یک وسیله تخصصی برای حفظ ایمنی در محیط های آزمایشگاهی است. این دستگاه با مکش و تهویه هوا، مانع از انتشار گازها، بخارها و ذرات آلاینده در فضا می شود و از کاربر در برابر مواد خطرناک محافظت می کند.  این دستگاه با استفاده از سیستم تهویه آزمایشگاه، جریان هوا را به گونه ای هدایت می کند که انتشار مواد خطرناک به حداقل برسد. از هود آزمایشگاهی در آزمایشگاه های تحقیقاتی، آموزشی، صنعتی و بیمارستانی استفاده می شود. هدف اصلی آن، ایجاد یک محیط ایزوله برای انجام آزمایش ها به ویژه در شرایط حساس و پرخطر است. وجود هود آزمایشگاهی در بسیاری از موارد نه تنها توصیه می شود بلکه بر اساس استاندارد های طراحی هود آزمایشگاهی، الزامی است. بسته به نوع کاربرد، می توان از هود شیمیایی، هود میکروبی، هود لامینار یا هود با فیلتر کربن فعال استفاده کرد. انتخاب مناسب این تجهیزات، ارتباط مستقیم با ایمنی کاربران و کیفیت نتایج آزمایش دارد.

کاربرد هود آزمایشگاهی

کاربرد های هود آزمایشگاهی بسیار گسترده هستند و نقش مهمی در حفظ ایمنی و سلامت افراد در محیط های تحقیقاتی دارند.
- محافظت از کاربر در برابر مواد خطرناک: هود آزمایشگاهی با مکش هوای آلوده و جلوگیری از انتشار گاز ها، بخار ها و ذرات سمی، از سلامت فردی که با مواد شیمیایی یا میکروبی کار می کند محافظت می کند.
- جلوگیری از آلودگی نمونه ها: در بسیاری از آزمایش ها، وجود حتی مقدار کمی آلودگی می تواند نتیجه را تغییر بدهد. هود ها با ایجاد یک محیط پاک و کنترل شده، از آلودگی متقابل بین نمونه ها جلوگیری می کنند.

- کاهش خطرات زیست محیطی و شیمیایی: این دستگاه ها باعث کاهش پخش آلاینده ها در محیط می شوند و به این شکل، از بروز حوادث شیمیایی یا بیولوژیکی پیشگیری می کنند.
- ایجاد محیط استریل برای آزمایش های حساس: برخی از آزمایش ها نیاز به فضای کاملا تمیز و بدون آلودگی دارند. هود های خاص مثل لامینار و میکروبی این محیط را فراهم می کنند.
- کاربرد در صنایع و مراکز مختلف: از هود آزمایشگاهی در آزمایشگاه های شیمی، میکروبیولوژی، داروسازی، صنایع غذایی، مراکز درمانی و دانشگاه ها استفاده می شود.
- افزایش ایمنی محیط کار: استفاده از هودها بخشی از استانداردهای ایمنی در محیط های آزمایشگاهی است و به شکل چشمگیری ریسک های کاری را کاهش می دهد.

انواع هود آزمایشگاهی

انواع هود آزمایشگاهی بر اساس نوع کاربرد، طراحی و نوع جریان هوای مورد استفاده، به چند دسته اصلی تقسیم می شوند. هر نوع از این وسایل آزمایشگاهی برای هدف خاصی طراحی شده و در شرایط مختلف آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد.
- هود شیمیایی: برای حذف بخارات، گازها و مواد شیمیایی خطرناک طراحی شده است. این هود با استفاده از سیستم تهویه آزمایشگاه و در برخی موارد فیلتر کربن فعال، هوای آلوده را از محیط خارج می کند.
- هود لامینار: این نوع هود برای ایجاد جریان هوای یکنواخت و استریل مناسب است. بیشتر در محیط‌ های حساس مانند کشت سلولی، داروسازی و آزمایش ‌های میکروبی کاربرد دارد.
- هود میکروبی: مشابه هود لامینار است ولی برای جلوگیری از پخش آلودگی‌ های میکروبی به محیط طراحی شده است و معمولاً دارای فیلتر های HEPA می‌ باشد.
- هود بیولوژیکی: برای محافظت همزمان از کاربر، نمونه و محیط طراحی شده و در آزمایش‌ های مرتبط با عوامل بیولوژیکی خطرناک استفاده می‌ شود.

تفاوت بین انواع هود آزمایشگاهی

نکات مهم در خرید هود آزمایشگاهی

- نوع هود مناسب با نیاز آزمایشگاه را انتخاب کنید: اولین نکته در خرید هود آزمایشگاهی این است که بدانید چه نوع هودی برای فعالیت های شما مناسب تر است. هود شیمیایی، لامینار، میکروبی یا بیولوژیکی هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده اند.
- ابعاد و فضای مورد نیاز را در نظر بگیرید: قبل از خرید، حتما فضای موجود در آزمایشگاه را بررسی کنید. ابعاد هود باید با فضای کاری شما هماهنگ باشد تا استفاده از آن راحت و بدون محدودیت باشد.
- سیستم تهویه و فیلتر را بررسی کنید: کارایی هود آزمایشگاهی تا حد زیادی به کیفیت فیلترها و سیستم تهویه آن بستگی دارد. حتما مطمئن شوید که فیلترها قابل تعویض هستند و تهویه به شکل مؤثری عمل می کند.

- جنس بدنه و مقاومت آن در برابر مواد شیمیایی: بدنه هود باید از جنس مقاوم و ضد خوردگی باشد تا در برابر مواد شیمیایی آسیب نبیند و عمر مفید بالایی داشته باشد.
- ایمنی و استاندارد های ساخت را بررسی کنید: اطمینان حاصل کنید که دستگاه دارای استاندارد های ایمنی معتبر باشد و تمام نکات ایمنی در طراحی آن رعایت شده باشد.
- خدمات پس از فروش و گارانتی: وجود گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش از شرکت تولید کننده یا فروشنده، یکی دیگر از نکات مهم در خرید این تجهیزات است.
- قیمت و مقایسه برندها: در نهایت، قیمت را با توجه به امکانات، کیفیت و برند بررسی کنید و حتما چند برند مختلف را با هم مقایسه کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

مشخصات فنی هود آزمایشگاهی

- جنس بدنه: بدنه هود باید از متریال مقاوم در برابر مواد شیمیایی، رطوبت و حرارت ساخته شده باشد. معمولاً از استیل ضد زنگ، ورق گالوانیزه با پوشش اپوکسی یا PVC در ساخت استفاده می ‌شود.
- ابعاد و اندازه: هودها در اندازه‌ های مختلف تولید می‌ شوند تا با فضای آزمایشگاه تطبیق داشته باشند. ابعاد باید متناسب با حجم کار و تجهیزات مورد استفاده در داخل هود باشد.
- نوع فن و قدرت مکش: هود باید دارای فن سانتریفیوژ با توان مناسب باشد که بتواند بخارات و ذرات را با سرعت بالا خارج کند. قدرت فن بر حسب متر مکعب بر ساعت (m/h) اندازه‌ گیری می‌ شود.
- نوع فیلتر: بسته به نوع هود، از فیلتر  HEPA، ULPA  یا فیلتر کربن فعال استفاده می‌ شود. انتخاب فیلتر مناسب تاثیر زیادی در عملکرد هود آزمایشگاهی دارد.
- جریان هوا: در برخی از مدل ‌ها از جریان هوای لامینار (یکنواخت) استفاده می ‌شود که از آلودگی نمونه‌ ها جلوگیری می ‌کند. جهت جریان هوا ممکن است افقی یا عمودی باشد.
- سیستم روشنایی: اکثر هود ها دارای چراغ LED ضد انفجار یا لامپ فلورسنت هستند که دید کافی در فضای کاری ایجاد می‌کنند.
- کنترل پنل: کنترل پنل دیجیتال یا مکانیکی برای تنظیم سرعت فن، زمان فعالیت و وضعیت فیلترها طراحی شده است.
- سیستم هشدار: وجود هشدار برای تعویض فیلتر، کاهش مکش یا خرابی سیستم تهویه، از دیگر مشخصات ضروری در هود آزمایشگاهی استاندارد است.

قیمت هود آزمایشگاهی

قیمت هود آزمایشگاهی به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر کدام می توانند تاثیر قابل توجهی در هزینه نهایی داشته باشند. نوع هود یکی از اصلی ترین این عوامل است؛ به عنوان مثال هود شیمیایی، لامینار، میکروبی و بیولوژیکی هر کدام ساختار و کاربرد متفاوتی دارند و همین تفاوت باعث تنوع در قیمت آن ها می شود. علاوه بر آن، ابعاد و اندازه دستگاه نیز نقش مهمی ایفا می کند، چرا که هود های بزرگ تر نیاز به مواد اولیه بیشتر و سیستم تهویه قوی تری دارند. 

جنس بدنه و کیفیت ساخت نیز از دیگر عوامل موثر است؛ استفاده از متریال مقاوم در برابر خوردگی یا زنگ زدگی، قیمت را افزایش می دهد. همچنین نوع فیلتر ها و سیستم تهویه، مخصوصا در مدل هایی که از فیلتر های هپا یا کربن فعال استفاده می کنند، می تواند قیمت را به شکل محسوسی بالا ببرد. در نهایت، برند سازنده، خدمات پس از فروش و گارانتی نیز از مواردی هستند که در تعیین قیمت نهایی تاثیر گذارند.

تفاوت هود شیمیایی و هود لامینار

نحوه نصب هود آزمایشگاهی

- انتخاب محل مناسب: هود باید در محلی نصب شود که جریان هوا در اطراف آن مختل نشود. نباید در مسیر رفت‌ و‌ آمد، کنار درب یا پنجره‌ های باز قرار گیرد.
- نصب بر روی پایه مقاوم: کابینت هود آزمایشگاهی یا پایه‌ های فلزی باید تحمل وزن هود را داشته باشند و سطح کاملاً تراز و محکم باشد.
- اتصال به سیستم تهویه: هود باید به یک سیستم تهویه آزمایشگاه قوی و مجزا متصل شود تا بخارات، گازها و ذرات خطرناک به‌ درستی تخلیه شوند. مسیر خروج هوا باید کوتاه، مستقیم و بدون پیچ ‌های زیاد باشد.
- اتصال برق ایمن: سیم‌ کشی باید توسط تکنسین برق انجام شود. استفاده از کابل‌ های استاندارد و کلید های محافظ جان الزامی است.
- تست عملکرد اولیه: پس از نصب، عملکرد فن، فیلترها و مکش هوای داخل هود باید بررسی و تایید شود.

نکات ایمنی هنگام استفاده از هود آزمایشگاهی

- بررسی قبل از شروع کار: پیش از هر بار استفاده، وضعیت فیلتر، جریان هوا و روشن بودن فن بررسی شود.
- قرارگیری تجهیزات: ابزارها و ظروف باید ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌ متر از دیواره‌ ها فاصله داشته باشند تا جریان هوا مختل نشود.
- عدم استفاده برای نگهداری دائمی مواد: از هود آزمایشگاهی نباید به‌ عنوان محفظه ذخیره‌ سازی استفاده شود.
- بستن کامل شیشه محافظ (Sash): در زمان کار با مواد خطرناک، شیشه جلویی باید تا حد ممکن بسته باشد و فقط فضای کار باز بماند.

- تهویه مناسب محیط آزمایشگاه: علاوه‌ بر تهویه داخلی هود، تهویه عمومی آزمایشگاه نیز باید فعال و کارآمد باشد.
- استفاده از تجهیزات محافظ شخصی: مانند دستکش، عینک ایمنی، روپوش آزمایشگاهی و ماسک.
- خاموش کردن هود پس از پایان کار: پس از اتمام فعالیت ‌ها، فن باید مدتی روشن بماند تا باقی‌ مانده گاز ها تخلیه شود و سپس خاموش گردد.
- بازرسی و نگهداری دوره ‌ای: فیلترها و فن باید به‌ طور منظم بررسی، تمیز یا تعویض شوند تا عملکرد بهینه هود حفظ شود.

هود آزمایشگاهی مناسب برای چه محیط هایی است؟

هود آزمایشگاهی یکی از تجهیزات ضروری در محیط هایی است که با مواد شیمیایی، میکروبی یا آلاینده های خطرناک سر و کار دارند. این دستگاه برای آزمایشگاه های تحقیقاتی، آموزشی، شیمی، میکروبیولوژی، داروسازی و صنایع غذایی بسیار مناسب و ضروری است. همچنین در مراکز درمانی، بیمارستان ها، دانشگاه ها و شرکت های تولید دارو یا مواد شیمیایی استفاده از هود برای حفظ ایمنی محیط و کاربران اهمیت زیادی دارد. در هر محیطی که نیاز به کنترل و تهویه هوا، جلوگیری از پخش آلودگی یا محافظت از نمونه ها وجود داشته باشد، هود آزمایشگاهی می تواند گزینه ای کارآمد و ضروری باشد. انتخاب نوع هود باید بر اساس نوع فعالیت، حساسیت نمونه ها و نوع آلاینده ها انجام شود تا بالاترین سطح ایمنی فراهم گردد.

آدرس: تهران ، اتوبان چمران جنوب - نرسیده به میدان توحید- باقرخان غربی -پلاک ۱۰۱ - واحد ۳