بشر آزمایشگاهی چیست؟

بشر آزمایشگاهی چیست؟

بشر آزمایشگاهی یکی از پرکاربرد ترین ظروف آزمایشگاهی است که به صورت ظرفی استوانه ‌ای و باز شکل گرفته است. این ظروف معمولاً از جنس شیشه ‌ای یا پلاستیکی ساخته می‌ شوند و در اندازه‌ ها و ظرفیت‌ های مختلفی مانند 50  میلی‌ لیتری،  100 میلی ‌لیتری، 250  میلی‌ لیتری، 500  میلی ‌لیتری و 1000  میلی ‌لیتری (یک لیتری) عرضه می ‌شوند. بشر شیشه ‌ای معمولاً از جنس بوروسیلیکات تولید می ‌شود که به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی آزمایشگاهی، برای انجام آزمایش ‌های دقیق مناسب است. از سوی دیگر، بشر پلاستیکی که اغلب از جنس پلی ‌پروپیلن ساخته می ‌شود، برای محیط ‌هایی که نیاز به کاهش خطر شکستگی وجود دارد، انتخاب مناسبی است. 

این ظروف آزمایشگاهی به دلیل طراحی ساده و کاربردی ‌شان، در موارد مختلفی مانند مخلوط کردن مواد شیمیایی، نگهداری محلول‌ها، اندازه‌ گیری حجم تقریبی، تیتراسیون و حتی ذخیره ‌سازی مواد استفاده می ‌شوند. برخی از انواع بشر مدرج دارای مقیاس میلی ‌متری هستند که به کاربران کمک می ‌کند تا حجم مواد را با دقت حجمی تعیین کنند. به طور کلی، بشر آزمایشگاهی به عنوان یکی از ابزار های ضروری در تجهیزات آزمایشگاهی شناخته می ‌شود و نقش مهمی در انجام آزمایشات شیمیایی و فیزیکی ایفا می ‌کند. این ظروف به دلیل تنوع در جنس، اندازه و کاربرد، در هر آزمایشگاهی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

کاربرد های بشر آزمایشگاهی

بشر آزمایشگاهی مانند ارلن به دلیل طراحی ساده و کاربردی‌ که دارد، در بسیاری از عملیات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می ‌گیرد، شایان ذکر است بشر و ارلن با یکدیگر تفاوت هایی دارند. اگر تمایل دارید از این ظروف در آزمایشگاه استفاده کنید، بهتر است قبل از هر چیز با انواع تفاوت بشر و ارلن و کاربرد هر یک از آن آشنا شوید. از مهم ترین انواع کاربرهای بشر آزمایشگاهی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مخلوط کردن مواد شیمیایی: یکی از کاربرد های اصلی بشر آزمایشگاهی، مخلوط کردن محلول‌ ها و مواد شیمیایی است. این ظروف به دلیل شکل استوانه ‌ای و دهانه باز، فضای مناسبی برای هم زدن و ترکیب مواد فراهم می‌ کنند.
- نگهداری مواد شیمیایی: بشر شیشه ‌ای و بشر پلاستیکی برای نگهداری موقت محلول ‌ها و مواد شیمیایی استفاده می ‌شوند. به خصوص بشر شیشه ‌ای بوروسیلیکات به دلیل مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و حرارت، انتخاب ایده ‌آل برای این منظور است.
- اندازه‌ گیری حجم تقریبی: برخی از انواع بشر مدرج دارای مقیاس میلی‌ متری هستند که امکان اندازه‌ گیری حجم تقریبی مواد را فراهم می ‌کنند. این نوع بشر آزمایشگاهی برای آزمایش ‌هایی که نیاز به دقت بالای حجمی ندارند، مناسب است.

- ذخیره ‌سازی محلول‌ ها: بشر آزمایشگاهی با ظرفیت بالا (مانند 500 میلی ‌لیتری یا 1000 میلی ‌لیتری) می ‌توانند برای ذخیره‌ سازی محلول‌ ها و نمونه ‌ها در شرایط آزمایشگاهی استفاده شوند.
- تیتراسیون: در فرآیند های تیتراسیون، بشر آزمایشگاهی به عنوان ظرفی برای نگهداری محلول مورد آزمایش استفاده می ‌شود. این ظروف به دلیل شفافیت و مقاومت در برابر مواد شیمیایی، ابزار مناسبی برای این کاربرد هستند.
- آزمایش‌ های شیمیایی و فیزیکی: بشر آزمایشگاهی در انجام آزمایش‌ های مختلف شیمیایی و فیزیکی مانند واکنش‌ های شیمیایی، حل کردن مواد جامد در مایعات و بررسی خواص فیزیکی مواد کاربرد دارد.
- مقاومت به حرارت و مواد شیمیایی: بشر مقاوم به حرارت و بشر ضد خوردگی در آزمایش ‌هایی که نیاز به حرارت‌ دهی یا استفاده از مواد خورنده وجود دارد، از اهمیت ویژه ‌ای برخوردارند. به عنوان مثال، بشر Borosil یا بشر Pyrex به دلیل مقاومت در برابر شوک حرارتی ، انتخاب ایده ‌آل برای این کاربرد ها هستند.
- استفاده در صنایع مختلف: علاوه بر آزمایشگاه‌ های تحقیقاتی، بشر آزمایشگاهی در صنایع دارویی، غذایی و شیمیایی نیز برای کنترل کیفیت و آزمایش ‌های تولیدی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.
- آموزش کار با بشِر: در محیط ‌های آموزشی، بشر آزمایشگاهی به عنوان ابزاری برای آموزش دانشجویان و کاربران جدید درباره نحوه انجام آزمایش ‌ها و کار با تجهیزات آزمایشگاهی استفاده می ‌شود.

انواع بشر آزمایشگاهی

بشر آزمایشگاهی در انواع مختلفی تولید می‌ شود که هر کدام بر اساس جنس، شکل، ظرفیت و ویژگی‌ های خاص، کاربرد های متفاوتی دارند.
- بر اساس جنس
بشر شیشه ‌ای: این نوع بشر آزمایشگاهی معمولاً از جنس بوروسیلیکات ساخته می ‌شود که به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی، برای آزمایش ‌های دقیق مناسب است. برند ‌های معروف تولید کننده این نوع بشر شامل Pyrex ، Duran  و Borosil  هستند.
بشر پلاستیکی: این نوع بشر آزمایشگاهی معمولاً از جنس پلی‌ پروپیلن ساخته می ‌شود که به دلیل وزن سبک ‌تر و مقاومت به خوردگی، در شرایطی که نیاز به کاهش خطر شکستگی وجود دارد، استفاده می ‌شود. این نوع بشر برای آزمایش ‌هایی که نیاز به مقاومت شیمیایی دارند، اما حرارت بالا مورد نیاز نیست، مناسب است.
- بر اساس شکل و طراحی
بشر استوانه ‌ای: این نوع رایج‌ ترین شکل بشر آزمایشگاهی است که دارای دیواره‌ های صاف و دهانه باز است. این طراحی به کاربران امکان می ‌دهد مواد را به راحتی مخلوط کنند یا حجم تقریبی را اندازه ‌گیری کنند.
بشر مدرج: این نوع بشر آزمایشگاهی دارای مقیاس میلی‌ متری روی دیواره است که امکان اندازه‌ گیری حجم مواد را فراهم می‌ کند. این بشر برای آزمایش ‌هایی که نیاز به دقت متوسط در اندازه‌ گیری دارند، مناسب است.
بشر با پایه پهن: این نوع بشر آزمایشگاهی دارای پایه ‌ای پهن ‌تر است که امکان قرارگیری مستحکم‌ تر روی سطح را فراهم می‌ کند. این طراحی برای آزمایش ‌هایی که نیاز به ثبات بیشتر دارند، ایده ‌آل است.
بشر با دیواره ضخیم: این نوع بشر آزمایشگاهی برای شرایطی طراحی شده است که نیاز به مقاومت بالاتر در برابر فشار یا ضربه وجود دارد.
- بر اساس ظرفیت
بشر کوچک: شامل اندازه‌ های 50 میلی ‌لیتری و 100 میلی ‌لیتری که برای آزمایش ‌های کوچک و نمونه ‌های با حجم کم استفاده می ‌شوند.
بشر متوسط: شامل اندازه‌ های 250 میلی ‌لیتری و 500 میلی ‌لیتری که برای آزمایش ‌های عمومی و مخلوط کردن محلول ‌ها استفاده می‌ شوند.
بشر بزرگ: شامل اندازه‌ های 1000 میلی ‌لیتری (یک لیتری) و بشر با ظرفیت بالا که برای ذخیره ‌سازی مواد یا آزمایش ‌هایی با حجم بالا مناسب هستند.

- بر اساس ویژگی‌ های خاص
بشر مقاوم به حرارت: این نوع بشر آزمایشگاهی معمولاً از جنس بوروسیلیکات ساخته می ‌شود و برای آزمایش ‌هایی که نیاز به حرارت ‌دهی مستقیم دارند، استفاده می ‌شود.
بشر ضد خوردگی: این نوع بشر آزمایشگاهی برای کار با مواد شیمیایی خورنده و تهاجمی طراحی شده است.
بشر ضد شوک حرارتی: این نوع بشر آزمایشگاهی به دلیل مقاومت در برابر تغییرات ناگهانی دما، برای آزمایش‌ هایی که شامل حرارت ‌دهی و سرد کردن سریع هستند، ایده‌ آل است.
بشر با تأییدیه استاندارد های جهانی: برخی از بشر آزمایشگاهی مطابق با استاندارد های ISO ، GMP ، GLP  و حتی دارای تأییدیه FDA هستند که برای آزمایش‌ های دقیق و صنایع دارویی مناسب‌ اند.
- بر اساس برند تولید کننده
بشر  Pyrex: معروف به مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی.
بشر Duran: دارای کیفیت بالا و مناسب برای آزمایش ‌های دقیق.
بشر Borosil: انتخاب ایده ‌آل برای آزمایش ‌هایی که نیاز به دقت و استحکام دارند.

نحوه استفاده از بشر آزمایشگاهی

بشر آزمایشگاهی ابزاری ضروری در آزمایشگاه‌ ها است که برای استفاده و نگهداری از آن، باید دستورالعمل ‌های خاصی را رعایت کرد. این دستورالعمل ‌ها به طول عمر بشر کمک می‌ کنند و از بروز خطاها یا حوادث در حین آزمایش جلوگیری می‌کنند.
- انتخاب نوع مناسب بشر: قبل از شروع آزمایش، باید نوع بشر آزمایشگاهی ( بشر شیشه‌ ای یا بشر پلاستیکی) و ظرفیت آن (50 میلی‌ لیتری،250  میلی ‌لیتری یا1000 میلی ‌لیتری) را بر اساس نوع آزمایش و مواد مورد استفاده انتخاب کرد.
- بررسی دقت اندازه‌ گیری: اگر از بشر مدرج استفاده می ‌شود، باید به مقیاس میلی ‌متری روی دیواره آن توجه کرد. این نوع بشر برای اندازه‌ گیری حجم تقریبی مناسب است، اما برای اندازه ‌گیری دقیق باید از تجهیزات آزمایشگاهی مخصوص مانند بورت یا پیپت استفاده کرد.
- استفاده در شرایط مناسب: بشر شیشه ‌ای بوروسیلیکات را می‌ توان در معرض حرارت قرار داد، اما بشر پلاستیکی را نباید در معرض حرارت بالا قرار داد. برای آزمایش‌ هایی که شامل مواد خورنده هستند، از بشر ضد خوردگی استفاده کنید.

- رعایت اصول ایمنی: هنگام استفاده از بشر آزمایشگاهی، باید از دستکش، عینک محافظ و لباس آزمایشگاهی استفاده کرد. از قرار دادن بشر شیشه ‌ای در محیط ‌هایی که احتمال سقوط وجود دارد، خودداری کنید.
- مخلوط کردن مواد: برای مخلوط کردن مواد درون بشر آزمایشگاهی، از ابزار های مناسب مانند هیتر همزن یا میله همزن شیشه ‌ای استفاده کنید. از هم زدن شدید که ممکن است باعث شکستن بشِر شود، خودداری کنید.

نگهداری و شست ‌و شوی بشر آزمایشگاهی

- شست‌ و شوی منظم: پس از هر بار استفاده از بشر آزمایشگاهی، باید به طور کامل شسته شود تا از باقی‌ ماندن مواد شیمیایی جلوگیری شود. برای شست‌ و شو، از آب مقطر و مواد شوینده مخصوص آزمایشگاهی استفاده کنید. از مواد شوینده خانگی که ممکن است باعث خوردگی بشر شوند، خودداری کنید.
- خشک کردن صحیح: پس از شست‌ و شو، بشر آزمایشگاهی باید به طور کامل خشک شود. از قرار دادن بشر مرطوب در معرض حرارت مستقیم خودداری کنید. برای خشک کردن سریع ‌تر، می ‌توان از کابینت خشک ‌کن استفاده کرد.

- نگهداری در محیط مناسب: بشر آزمایشگاهی باید در محیطی خشک، تمیز و دور از ضربه نگهداری شود. برای جلوگیری از شکستن، از قفسه ‌های مخصوص ظروف آزمایشگاهی استفاده کنید.
- بررسی وضعیت فیزیکی: قبل از هر بار استفاده، بشر آزمایشگاهی را از نظر وجود ترک، خراش یا هرگونه آسیب فیزیکی بررسی کنید.
محافظت در برابر آلودگی: برای جلوگیری از آلودگی، بشر آزمایشگاهی باید پس از شست‌ و شو با درپوش مناسب بسته شود.

نکات مهم برای افزایش طول عمر بشر

از استفاده از بشر شیشه ‌ای در معرض تغییرات ناگهانی دما (مانند حرارت‌ دهی مستقیم و سرد کردن سریع) خودداری کنید تا از شوک حرارتی جلوگیری شود. بشر پلاستیکی را از مجاورت با مواد شیمیایی قوی که ممکن است باعث تخریب آن شوند، دور نگه دارید. برای جلوگیری از خطا های اندازه ‌گیری، از بشر مدرج با خطای کم و درجه ‌بندی دقیق استفاده کنید.

سایز های مختلف بشر

بشر آزمایشگاهی در اندازه‌ ها و سایز های مختلفی تولید می‌ شود که هر کدام برای نیاز های خاصی طراحی شده ‌اند. انتخاب سایز مناسب بشر بستگی به نوع آزمایش، حجم مواد مورد استفاده و دقت مورد نیاز دارد.

عوامل مؤثر بر قیمت بشر آزمایشگاهی

جنس بشر تاثیر زیادی بر قیمت آن دارد. بشر شیشه ‌ای بوروسیلیکات به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به بشر پلاستیکی دارد. برندهای معروف مانند Pyrex، Duran و Borosil به دلیل کیفیت بالا، قیمت بیشتری دارند. از سوی دیگر، بشر پلاستیکی پلی‌ پروپیلن به دلیل وزن سبک ‌تر و مقاومت به خوردگی، قیمت کمتری دارد، اما اگر از مواد با کیفیت بالاتر ساخته شود، قیمت آن نیز افزایش می ‌یابد. برند معتبر نیز بر قیمت تاثیرگذار است. 

بشرهایی که توسط برندهای معتبر مانند Pyrex، Duran، Kimax و Schott تولید می ‌شوند، به دلیل دقت و استحکام بیشتر، معمولاً قیمت بالاتری دارند. بشرهای ارزان ‌تر معمولاً توسط برند های کمتر شناخته ‌شده تولید می ‌شوند. کیفیت ساخت بشر نیز نقش مهمی در قیمت آن دارد. بشرهایی که دارای استانداردهای ISO، GMP و GLP هستند یا مقاوم به حرارت و ضربه طراحی شده ‌اند، معمولاً قیمت بالاتری دارند. حجم خرید و خرید به صورت عمده می ‌تواند منجر به کاهش قیمت واحد شود. علاوه بر این، موقعیت جغرافیایی و هزینه ‌های حمل ‌و نقل نیز بر قیمت تاثیر می ‌گذارد.

سوالات متداول

1. آیا بشر آزمایشگاهی برای اندازه ‌گیری دقیق مناسب است؟
خیر، بشر برای اندازه‌ گیری تقریبی مناسب است و برای دقت بالا باید از تجهیزات مخصوص مانند بورت استفاده کرد.
2- چرا بشر بوروسیلیکات گران‌ تر است؟
به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، مواد شیمیایی و شوک حرارتی.
3- آیا بشر پلاستیکی برای مواد خورنده مناسب است؟
بله، اگر از جنس پلی‌ پروپیلن باشد، اما باید نوع مواد شیمیایی را بررسی کرد.
4- چگونه بشر آزمایشگاهی را تمیز کنیم؟
با استفاده از آب مقطر و مواد شوینده مخصوص آزمایشگاهی و خشک کردن کامل.
5- آیا بشر آزمایشگاهی می‌ تواند در فریزر نگهداری شود؟
بله، اگر از جنس بوروسیلیکات یا پلاستیک ضد سرما باشد.
6- آیا بشر آزمایشگاهی برای نگهداری مواد سمی مناسب است؟
بله، اگر از جنس مقاوم به مواد شیمیایی باشد و به درستی نگهداری شود.

آدرس: تهران ، اتوبان چمران جنوب - نرسیده به میدان توحید- باقرخان غربی -پلاک ۱۰۱ - واحد ۳