چگونه محیط کشت بسازیم؟صفر تا 100 نحوه ساخت محیط کشت

محیط کشت چیست؟

محیط کشت به ماده یا ترکیبی اطلاق می شود که برای رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها، سلول ها یا بافت ها در شرایط آزمایشگاهی استفاده می شود. این محیط به گونه ای طراحی شده است که تمامی نیازهای غذایی، معدنی و فیزیکی ارگانیسم مورد نظر را تأمین کرده و شرایط مناسبی برای فعالیت و تکثیر آن ها فراهم کند. محیط کشت در تحقیقات علمی، پزشکی، زیست شناسی و بسیاری از صنایع کاربرد فراوان دارد.

انواع محیط کشت از نظر فیزیکی

محیط کشت ها از نظر فیزیکی به سه نوع اصلی تقسیم می شوند که هر یک از آن ها بر اساس میزان قوام و حالت فیزیکی خود، کاربردهای متفاوتی در آزمایشگاه ها دارند. این دسته بندی شامل محیط های مایع، جامد و نیمه جامد می شود. در ادامه توضیح هر یک ارائه شده است.
- محیط کشت مایع
محیط های کشت مایع که به آن ها براث نیز گفته می شود، فاقد هر گونه عامل قوام دهنده هستند و به صورت محلول مایع تهیه می شوند. این نوع محیط کشت برای اهداف زیر استفاده می شود:
• رشد سریع و حجیم میکروارگانیسم ها.
• مطالعه فرآیندهایی مانند تخمیر.
• بررسی حرکت یا تحرک میکروارگانیسم ها.
• جداسازی میکروارگانیسم ها در نمونه های مختلف.
نمونه ای از محیط های کشت مایع، نوترینت براث می باشد که به صورت گسترده در آزمایشگاه ها استفاده می شود.
ویژگی محیط های مایع:  فاقد ساختار قوام دهنده هستند و برای رشد میکروارگانیسم ها در حجم زیاد مناسب می باشند.
- محیط کشت جامد
محیط کشت جامد با افزودن مواد قوام دهنده به محیط مایع تهیه می شود. ماده قوام دهنده رایج در این نوع محیط ها، آگار است که معمولاً از جلبک های دریایی استخراج می شود. این محیط ها دارای قوام جامد و سطحی هستند که به راحتی برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. کاربردهای اصلی محیط کشت جامد شامل موارد زیر است:
• جداسازی و خالص سازی میکروارگانیسم ها.
• شمارش کلنی های باکتریایی.
• بررسی مورفولوژی کلنی ها.
• شناسایی میکروارگانیسم ها با استفاده از روش های افتراقی.
نمونه ای از این نوع محیط، نوترینت آگار یا مک کانکی آگار است.
ویژگی محیط های جامد: دارای سطحی محکم و ثابت هستند که امکان مشاهده و جداسازی کلنی ها را فراهم می کنند.
- محیط کشت نیمه جامد
محیط کشت نیمه جامد قوامی بین مایع و جامد دارد و با افزودن مقادیر کمتری آگار (حدود نیم تا یک درصد) تهیه می شود. این محیط ها حالتی ژل مانند و نرم دارند و معمولاً برای اهداف زیر به کار می روند:
• بررسی حرکت یا تحرک میکروارگانیسم ها.
• مطالعه واکنش های آنزیمی خاص.
• بررسی رشد میکروارگانیسم ها در شرایط مختلف اکسیژنی.
نمونه ای از این نوع محیط کشت، SIM آگار می باشد که برای بررسی تحرک باکتری ها و تولید سولفید هیدروژن استفاده می شود.
ویژگی محیط های ینمه جامد: حالتی نرم و انعطاف پذیر دارند و برای بررسی تحرک و برخی خصوصیات زیستی به کار می روند.

اصول کلی ساخت محیط کشت

ساخت محیط کشت یکی از فرآیندهای مهم و حساس در آزمایشگاه های زیست شناسی، میکروب شناسی و پزشکی است. رعایت اصول و استانداردهای صحیح در تهیه محیط کشت از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا کوچک ترین اشتباه ممکن است باعث نتایج غیر دقیق یا آلودگی شود.
- انتخاب نوع محیط کشت
پیش از شروع، باید نوع محیط کشت مورد نیاز مشخص شود. انتخاب محیط مناسب بستگی به هدف آزمایش و نوع میکروارگانیسم یا سلولی دارد که قرار است رشد کند. این محیط ممکن است به صورت عمومی، انتخابی، افتراقی یا اختصاصی طراحی شود.
- آماده سازی مواد اولیه
برای تهیه محیط کشت، مواد اولیه باید به دقت و با دوزهای مشخص آماده شوند. مواد اولیه شامل:
• منابع غذایی مانند گلوکز یا پپتون.
• مواد معدنی مانند سدیم کلرید یا فسفات ها.
• تنظیم کننده های pH.
• قوام دهنده ها مانند آگار (در محیط های جامد).
این مواد باید با کیفیت بالا و از منابع معتبر تهیه شوند تا از آلودگی یا خطا جلوگیری شود.
- حل کردن مواد در آب مقطر
مواد اولیه به ترتیب در آب مقطر حل می شوند. این کار باید در شرایط تمیز و با استفاده از ظروف شیشه ای انجام شود. برای تسهیل در حل شدن، می توان از حرارت یا همزن مغناطیسی استفاده کرد. در این مرحله باید اطمینان حاصل شود که تمام مواد به طور کامل حل شده اند.
- تنظیم pH محیط
یکی از مراحل حیاتی در ساخت محیط کشت، تنظیم pH آن است. pH باید با استفاده از دستگاه pH متر و محلول های اسیدی یا بازی تنظیم شود. میزان pH بسته به نوع میکروارگانیسم یا سلول مورد نظر متفاوت است، اما معمولاً در محدوده خنثی یا کمی اسیدی قرار دارد.
- افزودن قوام دهنده (برای محیط های جامد)
در صورتی که محیط کشت جامد مورد نظر باشد، باید قوام دهنده ای مانند آگار به محلول اضافه شود. آگار به طور معمول در دمای بالا (بالای صد درجه سانتی گراد) حل می شود، بنابراین محلول باید حرارت داده شود تا کاملاً شفاف گردد.
- استریل کردن محیط کشت
استریلیزاسیون مرحله ای ضروری برای جلوگیری از آلودگی است. محلول محیط کشت باید با استفاده از اتوکلاو در دمای بالا و فشار مناسب استریل شود. استریل کردن معمولاً در دمای بالاتر از صد درجه سانتی گراد و فشار بالا انجام می شود.
- انتقال به ظروف استریل
پس از استریل شدن، محیط کشت باید به ظروف استریل مانند پلیت یا لوله آزمایش منتقل شود. این کار باید در شرایط استریل (مانند زیر هود لامینار) انجام گیرد تا از آلودگی جلوگیری شود. برای محیط های جامد، پس از ریختن محلول در پلیت، باید تا زمان سرد شدن و جامد شدن صبر کرد.
- ذخیره سازی محیط کشت
محیط کشت آماده شده باید در دمای مناسب (معمولاً یخچال) و در ظروف دربسته نگهداری شود. مدت زمان نگهداری بستگی به ترکیب محیط و شرایط آزمایشگاهی دارد، اما بهتر است از محیط کشت تازه استفاده شود.
نکات مهم در تهیه محیط کشت
•    تمامی تجهیزات و ظروف باید قبل از استفاده استریل شوند.
•    از مواد اولیه با کیفیت بالا استفاده شود.
•    فرآیند تهیه در محیط تمیز و بهداشتی انجام شود.
•    هنگام کار با مواد شیمیایی، از دستکش و عینک ایمنی استفاده شود.

ترکیبات محیط کشت

محیط کشت ها برای تأمین نیاز های غذایی و شرایط مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها طراحی می شوند. ترکیبات موجود در محیط های کشت به دقت انتخاب می شوند تا همه مواد مورد نیاز برای رشد میکروارگانیسم ها، سلول ها یا سایر موجودات فراهم شود. این ترکیبات بسته به نوع محیط و هدف آزمایش می توانند متنوع باشند، اما معمولاً شامل مواد زیر هستند:
- منابع کربن: منابع کربن به عنوان منبع انرژی اصلی برای میکروارگانیسم ها عمل می کنند. این منابع معمولاً شامل گلوکز، لاکتوز، مانیتول یا سایر قند ها هستند. نوع و مقدار قند در محیط کشت بسته به میکروارگانیسم مورد نظر متفاوت است.
- منابع نیتروژن: نیتروژن برای ساخت پروتئین ها، نوکلئیک اسید ها و سایر مولکول های حیاتی ضروری است. منابع نیتروژن معمولاً به شکل پپتون، تریپتون یا عصاره مخمر به محیط کشت اضافه می شوند. این ترکیبات نیتروژن مورد نیاز را به شکل قابل جذب برای میکروارگانیسم ها فراهم می کنند.
- نمک های معدنی: نمک های معدنی برای تنظیم فشار اسمزی، تعادل یونی و تأمین برخی عناصر معدنی مورد نیاز میکروارگانیسم ها استفاده می شوند. رایج ترین نمک مورد استفاده در محیط های کشت سدیم کلرید است. همچنین نمک های دیگری مانند فسفات ها و سولفات ها برای تأمین یون های خاص به محیط اضافه می شوند.
- عوامل رشد: عوامل رشد شامل ویتامین ها، اسید های آمینه و سایر مواد مورد نیاز برای رشد میکروارگانیسم ها یا سلول های خاص هستند. این ترکیبات معمولاً به محیط های کشت اختصاصی یا غنی شده اضافه می شوند.
- قوام دهنده ها: در محیط های کشت جامد یا نیمه جامد، از قوام دهنده هایی مانند آگار یا ژلاتین استفاده می شود. این مواد به محیط کشت قوام می بخشند و امکان جداسازی یا مشاهده کلنی های میکروارگانیسم ها را فراهم می کنند.
- تنظیم کننده های pH : pH محیط کشت باید در محدوده ای مناسب برای رشد میکروارگانیسم هدف تنظیم شود. ترکیباتی مانند فسفات ها یا هیدروکسید ها برای تثبیت pH استفاده می شوند. تنظیم pH معمولاً در مرحله آماده سازی محیط انجام می شود.
- عوامل انتخابی یا افتراقی (در صورت نیاز): برخی از محیط های کشت شامل عوامل انتخابی یا افتراقی هستند:
•عوامل انتخابی: موادی مانند نمک های خاص یا آنتی بیوتیک ها که رشد میکروارگانیسم های غیر هدف را مهار می کنند.
•عوامل افتراقی: مواد شیمیایی که به شناسایی میکروارگانیسم ها بر اساس ویژگی های خاص مانند تخمیر قند ها یا تولید آنزیم کمک می کنند.
- آب مقطر: آب مقطر به عنوان حلال اصلی برای حل کردن تمام ترکیبات به کار می رود. استفاده از آب با کیفیت بالا و بدون آلودگی برای جلوگیری از تأثیر عوامل خارجی بر رشد میکروارگانیسم ها ضروری است.
ترکیبات اختیاری (بر اساس نوع محیط کشت)
• عصاره مخمر: برای تأمین ویتامین ها و مواد مغذی اضافی.
• خون یا سرم: برای محیط های غنی شده یا محیط های مورد استفاده در کشت سلول های خاص.
• رنگ های شیمیایی: برای ایجاد تغییرات رنگی در محیط های افتراقی.

ویژگی های محیط کشت

محیط کشت ها برای تأمین شرایط مناسب جهت رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها، سلول ها و سایر موجودات زنده طراحی شده اند. ویژگی های محیط کشت به طور مستقیم بر کیفیت نتایج آزمایشگاهی و موفقیت در کشت تأثیر می گذارند. در ادامه ویژگی های اصلی محیط کشت به تفصیل شرح داده شده است.
- تأمین مواد مغذی ضروری: محیط کشت باید تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد موجود زنده هدف را فراهم کند. این مواد شامل منابع کربن، نیتروژن، ویتامین ها، نمک های معدنی و عوامل رشد می باشد. ترکیب دقیق مواد مغذی بر اساس نوع موجود زنده و هدف کشت تنظیم می شود.
- pH مناسب: محیط کشت باید دارای pH مناسب برای رشد موجود هدف باشد. محدوده بهینه pH بسته به نوع میکروارگانیسم یا سلول متفاوت است، اما معمولاً در محدوده خنثی یا کمی اسیدی قرار دارد. تنظیم دقیق pH از طریق افزودن تنظیم کننده های pH در مرحله آماده سازی انجام می شود.
- استریلیته: محیط کشت باید عاری از هر گونه آلودگی باشد. استریلیته به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم های ناخواسته کمک می کند و نتایج دقیق تری را تضمین می نماید. این ویژگی معمولاً با استفاده از روش هایی مانند اتوکلاو یا فیلتراسیون تضمین می شود.
- شفافیت (در صورت نیاز): برخی محیط های کشت مانند محیط های مایع باید شفاف باشند تا مشاهده رشد میکروارگانیسم ها یا واکنش های شیمیایی در آن ها امکان پذیر باشد. شفافیت به تشخیص آلودگی های احتمالی نیز کمک می کند.
- قوام مناسب: محیط های کشت ممکن است به صورت مایع، نیمه جامد یا جامد تهیه شوند. قوام مناسب بر اساس نیاز آزمایش و نوع کاربرد تعیین می شود. محیط های جامد معمولاً شامل قوام دهنده هایی مانند آگار هستند که امکان تشکیل کلنی و جداسازی میکروارگانیسم ها را فراهم می کنند.
- توانایی انتخابی بودن (در صورت نیاز): برخی محیط های کشت دارای ویژگی انتخابی هستند که امکان رشد یک گروه خاص از میکروارگانیسم ها را فراهم کرده و رشد سایر موجودات را مهار می کنند. این ویژگی به شناسایی و کشت اختصاصی میکروارگانیسم های هدف کمک می کند.
- ویژگی افتراقی: محیط های افتراقی دارای موادی هستند که باعث بروز تغییرات قابل مشاهده می شوند. این تغییرات معمولاً در نتیجه فعل و انفعالات شیمیایی یا زیستی ایجاد می شوند و به شناسایی میکروارگانیسم ها بر اساس ویژگی های خاص کمک می کنند.
- قابلیت نگهداری و پایداری: محیط کشت باید دارای پایداری شیمیایی و فیزیکی باشد تا بتوان آن را برای مدت معین نگهداری و استفاده کرد. نگهداری صحیح در دمای مناسب و شرایط بهداشتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
- توانایی تأمین شرایط اختصاصی: در برخی موارد، محیط کشت باید شرایط خاصی مانند غلظت کم اکسیژن، دمای ویژه یا افزودنی های خاص برای رشد موجودات خاص فراهم کند. این ویژگی به تحقیقات و کاربرد های اختصاصی کمک می کند.

طرز تهیه محیط کشت جامد

محیط کشت جامد به دلیل قوام و استحکام مناسب، به طور گسترده در آزمایشگاه های میکروبیولوژی برای جداسازی، خالص سازی و شمارش میکروارگانیسم ها استفاده می شود. این نوع محیط معمولاً با استفاده از مواد پایه و افزودن قوام دهنده ای مانند آگار تهیه می شود. در ادامه مراحل تهیه محیط کشت جامد به صورت کامل و جامع شرح داده شده است.
- انتخاب نوع محیط کشت جامد
ابتدا باید نوع محیط کشت مورد نیاز انتخاب شود. این انتخاب بر اساس هدف آزمایش و نوع میکروارگانیسم انجام می شود. محیط کشت ممکن است عمومی (مانند نوترینت آگار)، انتخابی (مانند مک کانکی آگار) یا افتراقی باشد.
- آماده سازی مواد اولیه
مواد اولیه شامل:
• منابع غذایی مانند گلوکز یا پپتون برای تأمین انرژی و رشد میکروارگانیسم.
• مواد معدنی مانند سدیم کلرید یا فسفات ها برای حفظ تعادل یونی.
• قوام دهنده مانند آگار برای ایجاد قوام جامد.
• آب مقطر برای حل کردن مواد.
مواد اولیه باید با دقت اندازه گیری شوند و از مواد با کیفیت بالا استفاده گردد.
- حل کردن مواد در آب مقطر
مواد اندازه گیری شده را به تدریج در آب مقطر حل کنید. برای حل شدن بهتر، از حرارت ملایم و همزن مغناطیسی استفاده شود. اگر آگار اضافه شده باشد، باید محلول را به دمای جوش رساند تا آگار به طور کامل حل شود و محلول شفاف گردد.
- تنظیم pH محیط کشت
pH محیط کشت را با استفاده از دستگاه pH متر اندازه گیری کنید و در صورت نیاز، آن را تنظیم کنید. برای این کار می توانید از اسید یا باز مناسب استفاده کنید. pH محیط کشت معمولاً باید در محدوده خنثی یا کمی اسیدی باشد، اما مقدار دقیق آن به نوع محیط و میکروارگانیسم مورد نظر بستگی دارد.
- استریل کردن محلول
محلول تهیه شده باید استریل شود تا از هر گونه آلودگی جلوگیری شود. این کار معمولاً با استفاده از اتوکلاو انجام می شود. محلول را در ظروف مقاوم به حرارت قرار داده و در اتوکلاو با دمای بالا و فشار مناسب استریل کنید.
- ریختن محیط کشت در ظروف
پس از استریلیزاسیون، محلول را در حالی که هنوز گرم است، به پلیت های استریل یا لوله های آزمایش منتقل کنید. این کار باید در شرایط استریل (مانند زیر هود لامینار) انجام شود تا از آلودگی جلوگیری گردد.
- جامد شدن محیط کشت
پلیت ها یا لوله ها را در دمای اتاق قرار دهید تا محیط کشت خنک شده و به شکل جامد درآید. قوام جامد محیط کشت باید محکم و یکنواخت باشد.
- ذخیره سازی محیط کشت
محیط کشت آماده شده را در دمای پایین (معمولاً در یخچال) نگهداری کنید. برای جلوگیری از آلودگی، پلیت ها باید در بسته های پلاستیکی مهر و موم شوند. بهتر است محیط کشت در زمان کوتاه استفاده شود تا کیفیت آن حفظ گردد.
نکات مهم
• تمامی ظروف و ابزار باید پیش از استفاده استریل شوند.
• از مواد اولیه با کیفیت بالا استفاده گردد.
• فرآیند تهیه در محیط تمیز و بهداشتی انجام شود.
• هنگام کار با مواد گرم مانند آگار داغ، احتیاط لازم صورت گیرد.

طرز تهیه محیط کشت مایع

محیط کشت مایع یکی از رایج ترین انواع محیط کشت در آزمایشگاه های زیست شناسی و میکروب شناسی است که برای رشد حجیم و سریع میکروارگانیسم ها استفاده می شود. این محیط ها معمولاً فاقد قوام دهنده هستند و به صورت محلول شفاف تهیه می شوند. در ادامه مراحل تهیه محیط کشت مایع به صورت دقیق شرح داده شده است.
- انتخاب نوع محیط کشت مایع
ابتدا باید نوع محیط کشت مورد نیاز بر اساس هدف آزمایش و نوع میکروارگانیسم انتخاب شود. برخی از محیط های مایع عمومی برای انواع میکروارگانیسم ها مناسب هستند، مانند نوترینت براث، در حالی که برخی دیگر اختصاصی بوده و ترکیبات ویژه ای دارند.
- آماده سازی مواد اولیه
برای تهیه محیط کشت مایع، مواد اولیه زیر به کار می رود:
• منابع غذایی مانند پپتون، گلوکز یا عصاره مخمر.
• نمک های معدنی مانند سدیم کلرید یا فسفات ها.
• آب مقطر برای حل کردن مواد.
مواد اولیه باید دقیقاً اندازه گیری شده و از مواد با کیفیت بالا و بدون آلودگی استفاده گردد.
- حل کردن مواد در آب مقطر
مواد اولیه را به تدریج به آب مقطر اضافه کرده و همزمان مخلوط کنید تا کاملاً حل شوند. برای تسریع فرآیند، می توانید از حرارت ملایم یا همزن مغناطیسی استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که هیچ ماده ای به صورت جامد در محلول باقی نمانده باشد.
- تنظیم pH محیط کشت
یکی از مراحل حیاتی در تهیه محیط کشت مایع، تنظیم pH است. pH محیط را با استفاده از دستگاه pH متر اندازه گیری کنید و در صورت نیاز، با استفاده از محلول های اسیدی یا بازی آن را تنظیم کنید. pH معمولاً در محدوده خنثی یا مقدار مناسب برای رشد میکروارگانیسم هدف تنظیم می شود.
- تقسیم محلول در ظروف
پس از آماده سازی محلول، آن را به ظروف شیشه ای مانند لوله های آزمایش یا فلاسک های ارلن تقسیم کنید. این کار باید با دقت انجام شود تا میزان حجم هر ظرف یکسان باشد و فضای کافی برای تبادل گازها در ظرف باقی بماند.
- استریل کردن محیط کشت
ظروف حاوی محیط کشت مایع باید در اتوکلاو استریل شوند. استریل کردن معمولاً در دمای بالا و فشار مناسب انجام می شود تا تمامی میکروارگانیسم های ناخواسته از بین بروند. ظروف باید دربسته باشند تا از آلودگی جلوگیری شود.
- ذخیره سازی محیط کشت مایع
محیط کشت مایع استریل شده باید در شرایط مناسب (مانند یخچال) نگهداری شود. ظروف باید دارای برچسب باشند که نوع محیط و تاریخ تهیه را نشان دهد. بهتر است از محیط های کشت تازه استفاده شود، زیرا کیفیت و کارایی آن ها به مرور زمان کاهش می یابد.
نکات مهم
• تمامی ظروف و ابزار پیش از شروع باید استریل شوند.
• از آب مقطر با کیفیت بالا و عاری از آلودگی استفاده شود.
• فرآیند تهیه باید در محیط تمیز و بهداشتی انجام شود.
• هنگام استریل کردن، درپوش ها نباید بیش از حد محکم باشند تا از ترکیدن ظروف جلوگیری شود.
• پس از استریلیزاسیون، مطمئن شوید که ظروف کاملاً دربسته و استریل باقی می مانند.

دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز برای تهیه محیط کشت میکروبی و کشت میکروارگانیسم ها در آزمایشگاه

برای تهیه محیط کشت میکروبی و انجام کشت میکروارگانیسم ها در آزمایشگاه، به تجهیزات و دستگاه های خاصی نیاز است که هر کدام نقش مهمی در ایجاد شرایط استریل، ایمنی و دقت در انجام آزمایش ها دارند. در ادامه فهرستی از این دستگاه ها و تجهیزات همراه با توضیحات آورده شده است.
اتوکلاو: اتوکلاو دستگاهی است که برای استریل کردن محیط های کشت، ابزار ها و ظروف آزمایشگاهی از آن استفاده می شود. این دستگاه از بخار فشار بالا در دمای بالا برای از بین بردن میکروارگانیسم ها و آلودگی ها استفاده می کند. استریلیته دقیق، از پیش نیاز های اصلی برای تهیه محیط کشت است.
انکوباتور: انکوباتور دستگاهی است که شرایط دمایی مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها را فراهم می کند. این دستگاه دارای قابلیت تنظیم دما بوده و معمولاً در دمای متداول رشد میکروارگانیسم ها استفاده می شود. انکوباتور برای رشد پایدار و یکنواخت کلنی های میکروبی ضروری است.
هود لامینار: هود لامینار یک دستگاه برای ایجاد محیط کاری استریل است. این هود جریان هوای فیلتر شده را به صورت مستقیم و بدون وقفه در محیط کاری ایجاد می کند تا از ورود آلودگی های محیطی به محیط کشت جلوگیری شود. استفاده از هود لامینار برای کاهش خطر آلودگی های متقاطع بسیار اهمیت دارد.
 ترازوی دیجیتال: برای اندازه گیری دقیق مواد شیمیایی مورد استفاده در تهیه محیط کشت، از ترازوی دیجیتال با دقت بالا استفاده می شود. این دقت در اندازه گیری نقش مهمی در تهیه محیط کشت استاندارد و موثر دارد.
میکروسکوپ: میکروسکوپ برای مشاهده و شناسایی میکروارگانیسم ها پس از کشت استفاده می شود. انواع میکروسکوپ های نوری یا الکترونی بسته به نیاز تحقیقاتی و نوع میکروارگانیسم مورد بررسی در آزمایشگاه ها وجود دارند
پیپت و میکروپیپت: پیپت ها و میکروپیپت ها برای انتقال دقیق مایعات و تهیه رقت های مورد نیاز برای محیط کشت استفاده می شوند. این ابزار ها به دلیل دقت بالا، یکی از ضروری ترین تجهیزات آزمایشگاهی محسوب می شوند.
بشقابک پتری: بشقابک پتری از ظروف شفاف شیشه ای یا پلاستیکی است که برای کشت و نگهداری میکروارگانیسم ها در محیط جامد استفاده می شود. این ظروف به عنوان سطح اصلی برای رشد کلنی های میکروبی عمل می کنند.
ارلن و بالن ته گرد: این ظروف شیشه ای برای تهیه، مخلوط کردن و حرارت دادن محلول های کشت استفاده می شوند. ارلن ها به ویژه برای آماده سازی محیط کشت مایع و انجام کشت های هوازی مناسب هستند.
حمام آب گرم: حمام آب گرم برای حل کردن برخی از مواد جامد در محیط کشت یا حفظ دمای مواد حساس استفاده می شود. این دستگاه امکان کنترل دقیق دما را فراهم می کند.
دستگاه PH متر: دستگاه PH متر برای اندازه گیری و تنظیم دقیق pH محیط کشت مورد استفاده قرار می گیرد. pH یکی از فاکتور های اساسی برای رشد میکروارگانیسم ها است، بنابراین تنظیم صحیح آن اهمیت زیادی دارد.
شعله یا مشعل بونزن: مشعل بونزن برای استریل کردن ابزار های فلزی، دهانه ظروف و محیط های کوچک استفاده می شود. شعله مستقیم از روش های ساده و مؤثر برای استریل کردن سریع در هنگام کار با میکروارگانیسم ها است.
یخچال آزمایشگاهی: یخچال آزمایشگاهی برای نگهداری محیط های کشت آماده، محلول های حساس و نمونه های میکروبی استفاده می شود. این دستگاه شرایط دمایی پایدار برای جلوگیری از تخریب مواد حساس را فراهم می کند.
سانتریفیوژ: سانتریفیوژ برای جداسازی ترکیبات موجود در محیط کشت یا نمونه ها بر اساس وزن مولکولی استفاده می شود. این دستگاه در تهیه برخی محیط های خاص یا خالص سازی مواد کاربرد دارد.
همزن مغناطیسی: همزن مغناطیسی برای مخلوط کردن یکنواخت مواد شیمیایی و جلوگیری از رسوب گذاری در حین آماده سازی محیط کشت استفاده می شود. این دستگاه به ویژه برای محیط های کشت مایع کاربرد دارد.
ظروف استریل یکبار مصرف: ظروف پلاستیکی یا شیشه ای استریل مانند لوله های آزمایش و بشقابک ها برای جلوگیری از آلودگی در هنگام تهیه و نگهداری محیط کشت استفاده می شوند.

نکات مهم در تهیه محیط کشت

• استریل بودن تجهیزات: تمامی ظروف و ابزارهایی که در تماس با محیط کشت هستند باید به طور کامل استریل باشند تا از آلودگی جلوگیری شود.
• دقت در اندازه گیری مواد: هرگونه خطا در مقادیر مواد ممکن است منجر به تغییر در ترکیب محیط کشت و نتایج آزمایش شود.
• ذخیره سازی صحیح: محیط کشت آماده شده باید در دمای مناسب (معمولاً یخچال) و در ظروف دربسته نگهداری شود.

آدرس: تهران ، اتوبان چمران جنوب - نرسیده به میدان توحید- باقرخان غربی -پلاک ۱۰۱ - واحد ۳